جناب آقای دکتر امیرحسام علیرضایی
رئیس مرکز مدیریت پیوند و درمان بیماری‌ها
با سلام و احترام
پیرو جلسه‌ی مربوط به استاندارد‌سازی خدمات تشخیصی و درمانی مراکز درمانی اختلالات مصرف مواد، مورخ ۹ خرداد ۱۴۰۲ که در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برگزار شد، نظرات انجمن علمی روانپزشکان ایران به همراه سایر انجمن‌های حوزه‌ی سلامت روان تقدیم می‌گردد:
۱. با توجه به این‌که اختلالات مصرف مواد از جمله‌ی اختلالات روانپزشکی محسوب می‌شوند و جنبه‌های پیچیده‌ی بالینی آنها به‌ویژه همراهی‌شان در اکثر قاطع موارد با سایر اختلالات روانپزشکی (comorbidity)، این گروه از اختلالات را در زمره بیماری‌های نیازمند مداخلات تخصصی قرار می‌دهد، بدیهی است که در صدور مجور این مراکز روانپزشکان را باید در اولویت قرار داد. همچنین لازم است از اعطای مجوز به تخصص‌های دیگری مانند پزشکی قانونی و مسمومیت‌ها، بیهوشی و غیره خودداری شود.
۲. با توجه به لزوم تسهیل صدور مجوزها که سیاست کلان کشوری است، انجمن‌های امضا کننده‌ی این نامه به شدت با حذف واحد درمان‌های دارویی (شامل آگونیست) در مطب‌های روانپزشکی مخالف است (در ارتباط با تبصره‌ی ۲، ماده‌ی ۲ آیین‌نامه‌ی پیشنهادی وزارت بهداشت برای تأسیس و بهره‌برداری مراکز سرپایی درمان سوءمصرف مواد، که منجر به حذف واحد درمان دارویی در مطب‌های روانپزشکی خواهد شد.). این رویکرد آسیبی جدی به فرایند دریافت خدمات درمانی وارد خواهد کرد. زیرا در این شرایط سخت اقتصادی بسیاری از روانپزشکان از نظر مالی امکان فراهم نمودن الزامات درنظر گرفته شده در این آیین‌نامه را ندارند. بنابراین واحد آگونیست را نمی‌توانند به کلینیک تبدیل کنند. این امر دو مفسده خواهد داشت. مورد اول این است که بیمارانی که مدت‌ها اختلاشان در این ساختار کنترل شده است درمان امن خود را از دست خواهند داد و باید به سیستم دیگری مراجعه کنند. در درمان‌های روانپزشکی چنین تغییر اجباری و ناخواسته‌ای یک نوع تروما تلقی می‌شود و باعث احساس رهاشدگی و از دست رفتن حس اعتماد بیمار و درنهایت عود خواهد شد. مفسده‌ی دوم این است که زمانی که حاکمیت قصد تقویت مشاغل را دارد این سخت‌گیری‌های غیر ضروری باعث از بین رفتن معیشت درمانگرانی که سال‌ها در این زمینه کوشش کرده‌اند، افت انگیزه و مأیوس شدن ایشان می‌شود. لذا چنین تصمیمی با روح قانون تسهیل صدور مجوزهای کسب و کار منافات دارد. بر این اساس، انجمن بر افزایش ظرفیت این واحدها و نیز تعداد آنها تأکید دارد.
۳. با توجه به این‌که روانپزشکان قابلیت ارائه خدمات غیردارویی روان‌شناختی را به بیماران دارند و در حین ویزیت بیماران می‌توانند مداخلات سایکواجوکیشنال و روان‌‌درمانی مربوط را ارائه دهند نیازی به برخی از الزامات فضای فیزیکی و نیروی انسانی ندارند. لذا در خصوص شرایط فیزیکی و نیروی انسانی مراکز لازم است تخفیفاتی در نظر گرفته شود. بنابراین در نظر گرفتن متراژی کمتر از ۷۰ متر مربع برای فضای فیزیکی و عدم الزام روانپزشکان به استخدام روان‌شناس می‌تواند منجر به رفع موانع ارائه خدمت‌های تخصصی به بیماران در این زمینه شود.
۴. بر پایه‌ی دلایل ذکر شده در بند شماره‌ی ۱ ضروری است که برای دست‌یابی به حداکثر اثربخشی درمانی، طبق استانداردی، برای بیمارانی که در مراکز درمان سوءمصرف مواد تحت درمان قرار می‌گیرند ارزیابی و معاینه دوره‌ای روانپزشکی انجام شود.
بر اساس موارد ذکر شده و لزوم تدوین استانداردی جامع و علمی برای سامان‌دهی به نحوه‌ی تجویز درمان‌های نگهدارنده، انجمن‌های امضا کننده‌ی این نامه جهت تدوین این استاندارد اعلام آمادگی می‌کنند.
با تشکر فراوان
دکتر مجید صادقی
رییس انجمن علمی روانپزشکان ایران
دکتر بهروز دولتشاهی
رییس انجمن علمی روان‌‌درمانی ایران
دکتر احمدعلی نوربالا
رییس انجمن علمی پزشکی روان‌تنی ایران
دکتر جواد علاقبند راد
رییس انجمن علمی روانپزشکی کودک و نوجوان
رونوشت: جناب آقای دکتر کاظمی، قائم‌مقام محترم دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر، عطف به مذاکرات جلسه‌ی ۱۴۰۲/۰۳/۰۶
